آینده توریسم در ونیز ، مانند بسیاری از شهرهای دیگر دنیا، بعد از ویروس کرونا تغییر خواهد کرد. با تشکر از کووید ۱۹، شهر تالابی ایتالیا، به طرزی غیرمعمول خالی از گردشگر است. اما حالا گردشگران کم کم دارند به شهر برمی‌گردند. بعضی از اهالی شهر، از شلوغی دوباره شهر خوشحالند، اما بعضی هم از هیچ‌چیز به اندازه صدای چرخ چمدان توریست‌ها نمی‌ترسند.
میدان سنت مارک ونیز، معمولا پر از گردشگرهایی است که از سراسر دنیا به بازدید ونیز می‌آمدند. بعضی‌ها حاضر بودند، برای یک قهوه در کافه‌های کلاسیک ونیز پول زیادی خارج کنند و یک سوغاتی بخرند که مارک «ونیز» خورده باشد. در حالی که بقیه ساعت‌ها شهرگردی و بازدید از موزه‌ها را ترجیح می‌دادند. بعضی گردشگران هم فقط برای گرفتن یک سلفی به ونیز سر می‌زدند.
اما حالا هیچ چیز در ونیز نرمال نیست – البته از سوم ژوئن، به شهروندان اتحادیه اروپا اجازه داده شده که بعد از ۱۴ روز رفتن به قرنطینه به ونیز بروند و کم و بیش گردشگر در این شهر پیدا می‌شود. – سوم ژوئن روزی بود قرار شد که زندگی در ایتالیا بعد از ماه‌ها قرنطینه سخت به حالت معمولش برگردد. ایتالیا اولین کشور اروپایی بود که دچار ویروس کرونا شد و تعداد کشته‌شده‌ها در آن بالاتر از میانگین جهانی بود. آینده توریسم در ونیز به طرز عجیبی با ویروس کرونا گره خورده است. ما حالا روزهایی را زندگی می‌کنیم که برای خیلی‌ها یاد‌آور دوران طاعون سیاه در ایتالیا بود.
فضایی برای نفس کشیدن برای ونیز
با این که ویروس کرونا دوران سختی برای همه ما ساخت و هنوز هم می‌سازد، کووید ۱۹ به ونیز فضایی برای نفس کشیدن داد. طبق آمارهای رسمی، ۱۲٫۵ میلیون نفر سال گذشته در ونیز حداقل یک شب اقامت داشتند. بیشتر از آن، بیش از ۱۵ میلیون نفر یک سفر یک روزه به این شهر داشتند.
این تعداد مسافر برای شهر خیلی زیاد است. دا مستو، یک متخصص حوزه محیط زیست در این مورد می‌گوید کشتی‌های دریایی و گردشگری انبوه، دارند شخصیت ونیز را از بین می‌برتد. او می‌بیند که بسیاری از اهالی ونیز دیگر نمی‌خواهند و یا نمی‌توانند در شهرشان بمانند. صاحب‌خانه ها هم ترجیح می‌دهند خانه‌های خود را با قرارداد‌های مالی خیلی فریبنده به گردشگران بدهند، تا آن را در اختیار مردم عادی با درآمد عادی بگذارند. جمعیت ونیز در حال ۵۱ هزار نفر است که دارد روز به روز کمتر می‌شود.
دا مستو از دولت محلی می‌خواهد که شرایطی را برای کار در ونیز فراهم کند تا اقتصاد این شهر فقط وابسته به توریسم نباشد. او می‌گوید من چهار فرزند دارم که به ونیز علاقه دارند و دوست دارند اینجا آینده‌ای داشته باشند. سرنوشتی که به آینده توریسم در ونیز گره خورده است. اما چطور؟ تاثیر ویروس کرونا روی صنعت گردشگری همه معادلات را بهم ریخت و حالا نگرانی‌ها بیشتر هم شده است.
بیشتر بمانید و بیشتر هزینه کنید!
معیشت بیش از ۶۵ درصد ساکنان ونیز به گردشگران وابسته است. نیکولو بورتولاتو یک هتل‌دار اهل ونیز است. او بیشتر بازدید کنندگانی را دوست دارد که به خود شهر، تاریخش، و مردمش علاقه دارند. بازدید کنندگانی که بتوانند چند روز در ونیز اقامت کنند و پول بیشتری خرج کنند و مراقب شهر باشند. دا مستو هم مثل بوروتولاتو فکر می‌کند. آن‌ها به گردشگری پایدار برای آینده توریسم در ونیز بیشتر امید و علاقه دارند.
ده سال پیش، بورتولاتو و چند نفر دیگر، پلازا پیسانی را تبدیل به یک هتل کردند. این ساختمان در ونیز بسیار مشهور بود. این هتل به‌علاوه جایی برای خواب و خوردن صبحانه، جایی برای تماشای نقاشی‌های دیواری ونیزی و گپ زدن در سالنی با مبلمان آنتیک هم هست.
پائولا مار، مسئول امور گردشگری ونیز است و وظیفه دارد هر چه بیشتر توریست‌ها را به سمت ونیز جلب کند. او می‌گوید برنامه‌ای برای گرفتن هزینه ورود به شهر داشتند که قرار بود در ماه جولای آغاز شود. اما ویروس کرونا همه چیز را متوقف کرد. و حالا نگرانی‌ها برای ورود گردشگران ناقل ویروس زیاد است. شرایط خیلی به نفع ونیز نیست.
بعضی ونیزی‌ها هم از شلوغی همیشگی شهر با حضور توریست‌ها گله داشتند. این که ترافیک باعث می‌شود که سرکار رفتن تبدیل به یک معضل بزرگ شود. خیلی‌ها هم در خانه‌شان با توریست‌هایی مواجه می‌شوند که آدرس را اشتباهی گرفته‌اند.
آینده توریسم در ونیز مشکلات دیگری هم دارد.
علاوه بر مشکلات توریستی، شهر از استهلاک ساختمان‌ها و بالاآمدن سطح آب هم رنج می‌برد. در نوامبر سال ۲۰۱۹ سیلی در ونیز باعث شد که بسیاری از عمارت‌های شهر به شدت آسیب ببینند. پایه چوبی خانه‌های ونیز در آب است و پی بسیاری ساختمان‌ها مستهلک شده است.
بیشتر خانه‌های ونیز، خیلی قدیمی هستند و حالا وقت آن رسیده که کمی مرمت شوند. آلودگی آب‌های ونیز، مهاجرت ماهی‌ها و پرندگان و آلودگی فاضلاب شهر، از دیگر مشکلاتی است ونیز با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند. آینده توریسم در ونیز به این وابسته است که این مشکلات چگونه حل شوند.
آیا کرونا طبیعت ونیز را نجات داد؟
خبرهایی از ونیز منتشر شدند که روحیه ما را خیلی عوض کردند. ما مدام خواندیم: «در حالی که ما داریم به خانه ماندن و قرنطینه و خبرهای منفی دوران کرونا عادت می‌کنیم. در ایتالیا طبیعت دارد مرز‌های خودش را پس می‌گیرد. ساکنان ونیز درند ویدئوها و عکس‌هایی منتشر می‌کنند که نشان می‌دهند قوها، ماهی‌ها و حتی دلفین‌ها به کانال‌های شهر برگشته‌اند. کانال‌هایی که حالا آب‌هایی زلال و کریستالی دارند.» اما این خبرها چقدر واقعیت دارد؟
کانال‌های معمولا با ترافیک قایق‌ها مواجه بودند، و رنگ آب به خاطر سوخت قایق‌ها قهوه‌ای شده بود؛ اما حالا، به خاطر کووید ۱۹، آب‌های این کانال‌ها کاملا شفاف و تمیز شده‌اند؛ این درست است اما اگر ساکنان ونیز خوش‌شانس باشند به موقع از پنجره بیرون را نگاه کنند، شاهد شنای قوها و رقص دلفین‌ها خواند بود؟
چند روز بعد از رقص دلفین‌ها در آب، یک ویدئو عروس دریایی در ونیز وایرال شد. یک بیولوژیست در ایتالیا فیلمی از آب‌های نزدیک کلیسای سنت‌مارک منتشر کرد که یک عروس دریایی در چند سانتی‌متری سطح آب خودنمایی می‌کرد. ویدئوهایی که می‌خواستند نشان بدهند ونیز بدون توریست‌ها چه شکلی خواهد بود. اما واقعیت پشت همه این ویدئوها چیست؟
ونیز در جست‌وجوی امید
واقعیت این است که فیلم دلفین‌های ونیز کیلومتر‌ها دورتر از این شهر گرفته شده است. قوها هم همیشه در جزیره برونو (که روستایی کوچک از مجموعه جزایر ونیز است) زندگی می‌کردند. ما همیشه باید مراقب انتشار چیزی که درست نیست (هرچند امیدبخش باشد) باشیم. در روزهایی که ویروس کرونا بیخ گلوی جهان چسبیده و تا امروز، بیش از یک درصد مردم جهان را درگیر کرده است، این عکس‌ها و تصاویر می‌تواند حال مردم را خوب کنند، اما اوضاع دنیا را نه.
درست است: کانال‌های آب ونیز از همیشه تمیز‌تر شده‌اند و می‌شود آب را زلال‌تر دید. اوضاع محیط زیست شاید از قبل بهتر شده باشد، اما بهتر است ما به چیزهای واقعی‌تر امید داشته باشیم تا به دروغ‌ها. ونیز واقعا به کمک احتیاج دارد و شاید کم شدن تعداد گردشگرها در این شهر فرصتی برای دوباره به دست گرفتن اوضاع آینده توریسم در ونیز باشد.
آینده توریسم در ونیز
حالا بعد از همه‌ی این تغییرات و برداشته شدن محدودیت‌های رفت‌وآمد، ونیزی‌ها هستند که در شهر خودنمایی می‌کنند. مردم ونیز تازه متوجه شده‌اند جمعیتشان چقدر کم است و چقدر لازم است از هویت و روح شهرشان محافظت کنند.
حالا نارضایتی ونیزی‌ها از وضع گردشگری در شهرشان کم کم نمایان شده است. از ۱۷۵ هزار نفری که بعد از جنگ جهانی دوم به ونیز باز‌گشتند، حالا کمتر از یک سوم باقی مانده‌اند. بقیه همه به خاطر وضع نامطلوب اقتصادی و شغلی شهر برای ساکنانش مهاجرت کرده‌اند. ونیزی‌ها حالا به فکر تمیز کردن شهر افتاده‌اند تا کم کم میراثشان را پس بگیرند و نقش گردشگری را دوباره در اقتصاد شهر تعریف کنند.
شهردار شهر و مسئولان ونیز به دنبال باز راه اندازی صنایع نساجی و دیگر صنایع سنتی ونیز را احیا کنند. آن‌ها یک سال برای این کار وقت دارند. هرچند تا آن موقع بسیاری از مشاغل وابسته به گردشگری از بین می‌رود. اما سیل سال گذشته و همه اتفاقات ثابت کرده که ونیز به گردشگری آرام بیشتر از گردشگری انبوه نیاز دارد.
- منابع: National Geographic
- DW
