قسطنطنیه نامی آشنا برای همگان است. کسانی که آشنایی بیش‌تری با این نام دارند می‌دانند که این نام بیان‌گر شکوه و قدرت روزگار پیشین شهری در ترکیه‌ی امروزی ست، شهری که در حال حاضر از آن با عنوان «استانبول» یاد می‌کنند. استانبول بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر ترکیه است و بیش‌ترین گردشگر را نسبت به سایر شهرهای ترکیه به خود اختصاص داده. گردشگران این شهر گاه چنان زیاد می‌شوند که حدود ۳ میلیون نفر در خیابان اصلی این شهر – یعنی خیابان استقلال – مشغول پیاده‌روی و خرید می‌شوند. مکانی در استانبول هست که شهرت‌اش کم از خیابان استقلال نیست. این مکان قدیمی‌تر از خیابان استقلال است و به‌سبب صفا و جو بسیار جالبی که دارد توانسته بخش عمده‌ای از گردشگرانی که وارد استانبول می‌شوند را به خود بکشاند: بازار بزرگ استانبول .
بازار بزرگ استانبول یا گرند بازار یا کاپالی چارشی قدمتی به اندازه‌ی چند سده دارد و هنوز که هنوز است توانسته رونق سده‌های پیشین خود را حفظ کند. خیلی از کسانی که به استانبول سفر می‌کنند، برای یک بار و یک ساعت هم که شده، به این بازار می‌روند و از زیبایی‌های آن لذت می‌برند و البته خرید هم می‌کنند. موضوع بحث در این نوشتار، بازار بزرگ استانبول است. در ادامه هرآن‌چه که در باب این بازار قابل ذکر است، ذکر خواهد شد.
کلیت بازار بزرگ استانبول
بازار بزرگ استانبول بازاری مستطیلی‌شکل و تماماً سرپوشیده است. راهروهای این بازار بسیار زیاد هستند و تعداد آن‌ها به ۶۱ عدد می‌رسد. در هر یک از این راهروها مغازه‌های متعدد و متنوع وجود دارند و از همین رو اگر وارد بازار بزرگ استانبول شوید و به دنبال اجناس مختلف باشید، احتمالاً هرآن‌چه که بخواهید را می‌توانید بخرید و احتمال آن کم است که دست خالی از بازار خارج شوید. بنابراین نباید فکر کنید این بازار یک بازار سنتی است و صرفاً لوازم سنتی در آن به فروش می‌رسند.
بازار بزرگ استانبول از ۲۱ ورودی برخوردار است، اما عمدتاً از ورودی‌هایی که نزدیک مسجد بایزید است جهت ورود استفاده می‌شوند. این بازار سرپوشیده، هر ساله پذیرای تعداد زیادی خریدار است، به گونه‌ای که منابع خبر از حضور روزانه میانگین ۲۵۰ الی ۴۰۰ هزار نفر در این بازار می‌دهند. در سال ۲۰۱۱ نیز همین بازار بزرگ استانبول توانسته عنوان پربازدیدترین بازار جهان را از آنِ خود کند.
در گذشته نیز، خصوصاً در قرن هجدهم، بازار بزرگ رونق زیادی داشته و بزرگ‌ترین بازار منطقه‌ی بین اروپا و آسیا به حساب می‌‌آمده است. در باب گذشته‌ی این بازار در ادامه بحث خواهد شد.
در بازار بزرگ استانبول چه چیزهایی می‌توان خرید؟
هر چیزی که به‌دنبال آن باشید را می‌توانید در این بازار خریداری کنید، چیزهایی که در ادامه به معرفی برخی از آن‌ها خواهم پرداخت؛ اما پیش از این امر اجازه دهید یک سری از کالاهای خاص که با قیمتی مناسب از بازار بزرگ استانبول قابل خرید هستند را معرفی کنم:
۱- ظروف سرامیکی
اگر از مسجد آبی استانبول و یا سایر مساجد تاریخی این شهر دیدن کنید، حتماً چشم‌تان به زیبایی سرامیک‌هایی که در مسجدها به کار گرفته شده‌اند خواهد افتاد. خبر خوب این است که امکان خرید ظروف سرامیکی با طرح‌ها و نقش‌هایی جذاب و فوق‌العاده در بازار بزرگ استانبول وجود دارد. در این بازار، غرفه‌ها و مغازه‌های زیادی وجود دارند که بشقاب، ماگ، گردنبند و حتی مجسمه‌های کوچک حیوانات را با جنس سرامیک و طرح‌های زیبا می‌فروشند.
۲- لامپ‌های ترکی
دیدن این لامپ‌های ترکی تجربه‌ی جالبی است و احتمال زیاد می‌دهم که اگر در بازار بزرگ استانبول آن‌ها را ببینید دل‌تان می‌خواهد که لااقل در یکی از بخش‌های منزلتان یکی از این لامپ‌های ترکی وجود داشته باشد. لامپ‌های ترکی در شکل‌وشمایل‌های مختلفی وجود دارند، از لامپ معمولی گرفته تا لوستر. در گرند بازار استانبول، مغازه‌های متعددی هستند که از این لامپ‌ها می‌فروشند.
۳- گلیم
البته که حمل یک گلیم ۶ یا ۱۲ متری از ترکیه به ایران امر منطقی و معقولی نیست، خصوصاً آن که کشور خودمان پر است از انواع گلیم در طرح‌ها و اندازه‌های مختلف؛ اما موضوعی که وجود دارد این است که گلیم‌های بازار بزرگ استانبول در اندازه‌ی ۱*۲ متر عرضه می‌شوند و از طرح‌های بسیاری زیبای ترکی برخوردار اند. از این گلیم‌ها نیز دیدن کنید، احتمالاً یک یا دو مورد از آن‌ها را به‌عنوان رهاورد سفرتان از استانبول به ایران خواهید آورد.
۴- ادویه‌های ترکی
البته که در استانبول، یک بازار بزرگ مخصوص خرید ادویه وجود دارد؛ اما اگر امکان آن که به این بازار بروید نبود می‌توانید از همین بازارِ بزرگ استانبول نسبت به خرید ادویه اقدام کنید. ادویه‌های متعدد و رنگارنگی در گرندبازار استانبول عرضه می‌شوند و هر یک از کیفیت بالایی هم برخوردار هستند. فروشنده‌های قدیمی زیادی در این بازار مشغول فروش ادویه هستند و بد نیست آن‌ها را هم در نظر داشته باشید.
۵- نقره و طلا
مغازه‌ها و غرفه‌های جواهر فروشی در این بازار زیاد هستند. اگر جیب‌تان پر است بد نیست سری هم به مغازه‌های جواهرفروشی بزنید. در این مغازه‌ها، انواع جواهرات با طرح‌ها و نقش‌هایی متفاوت از آن‌چه که در ایران هستند وجود دارند. ضمناً اگر قصد خرید از این مغازه‌ها را داشتید یادتان نرود که حتماً فاکتور خرید را همراه اطلاعات کامل جنس خریداری‌شده از مغازه بخواهید. همچنین سعی کنید از مغازه‌های معتبر و دارای جواز خریداری کنید.
************
جز این موارد می‌توانید بسیاری از انواع کالاها را با قیمت‌ها و طرح‌ها و برندهای مختلف خریداری کنید از جمله:
- کیف و کفش
- شلوار و پیراهن
- صنایع دستی ترکیه
- لوازم مسی
چند نکته در ارتباط با خرید از استانبول
۱- همچون هر بازار دیگری انواع کالا از لحاظ کیفیت در بازار بزرگ استانبول وجود دارند. این شما هستید که باید تشخیص دهید کدام کالا کیفیت بالایی دارد و کدام‌یک کیفیتی پایین. به‌هنگام خرید اجناس گران‌قیمت، باید دقت‌تان را بالا ببرید و ریسک نکنید.
۲- تا می‌توانید چانه بزنید. چانه‌زدن در استانبول امر غریبی نیست. فروشنده کاملاً راضی است که شما چانه نزنید و با بهترین قیمت جنس خود را به شما بفروشد.
۳- برای خرید یک کالا خیلی خودتان را مشتاق نشان ندهید. کاری نکنید که فروشنده فکر کند به‌شدت علاقه‌مند به خرید یک یا چند کالای خاص هستید. در این شرایط ممکن است قیمتی بالاتر از آن‌چه که هست به شما ارائه دهد.
۴- در رودربایستی نمانید. اگر چای فروشنده را خوردید به معنای آن نیست که حتماً از مغازه‌ی او خرید خواهید کرد. اگر قیمت‌ها بالا هستند از مغازه خارج شوید و به مغازه‌ای دیگر بروید.
۵- اکثر مغازه‌هایی که در بازار بزرگ استانبول هستند، تَک نیستند. منظور این است که برای فروش یک کالای خاص عموماً فقط یک مغازه وجود ندارد؛ بنابراین اگر از شرایط خرید از یک مغازه راضی نبودید به راحتی از مغازه خارج شوید.
رستوران‌ها و کافه‌های بازار بزرگ استانبول
در این بازار صرفاً امکان خرید نیست، بلکه کارهای دیگری از جمله استراحت، نوشیدن و خوردن می‌توان انجام داد. رستوران‌ها و کافه‌هایی در این بازار هستند که هم قیمت‌شان معقول است و هم آن که شرایط را برای خوردن غذاهای سنتی ترکیه فراهم کرده‌اند. برخی از بهترینِ آن‌ها عبارت اند از:
- Aslan: یک رستوران تخصصی برای غذاهای خانگی ترکیه؛ تلفن: ۵۱۳۷۶۱۰
- Havuzlu: کباب‌های این رستوران معروف هستند و از سال ۱۹۶۰ فعالیت دارد. تلفن: ۵۲۷ ۳۳ ۴۶
- Şark Kahvesi: قهوه‌خانه‌ای عالی با بهترین قهوه‌ترک‌ها. تلفن: ۵۱۲ ۱۱ ۴۴
تاریخچه‌ای مختصر از بازار بزرگ استانبول
- هسته‌ی اصلی بازار بزرگ در قرن پانزدهم، زمانی که عثمانی‌ها قادر به فتح قسطنطنیه شدند، پی‌ریزی شد [۱۴۵۵ تا ۱۴۵۶]. پی‌ریزی آن توسط سلطان محمد دوم انجام گرفت، آن هم جهت تجارت انواع پارچه و جواهرات.
- در آن زمان نام این بازار، Bedesten شد که گفته می‌شود از واژه‌ی فارسی بزستان برگرفته شده. آن‌چنان که در منابع آمده، کار ساخت این بدستان پارچه حول و حوش پنج سال به طول انجامیده و پس از آن تلاش سازندگان وقف بازسازی ایاصوفیه شده، ایاصوفیه‌ای که تا آن زمان به‌مثابه‌ی کلیسا مورد استفاده قرار می‌گرفت و از آن زمان بود که دستور استفاده از آن به‌عنوان مسجدی برای مسلمانان از سوی حاکم عثمانی صادر شد.
- چند سال بعد، باز هم به دستور سلطان محمد دوم، بازاری در راستای بدستان پارچه احداث شد، بازاری که این بار Sandal Bedestan نام گرفت. رفته‌رفته پارچهفروشیها به این بدستان یا بازار رفتند و بدستان پیشین مکانی شد برای تجارت جواهرات.
- به‌تدریج میان این دو بازار، دست‌فروش‌ها گرد آمدند و به فروش پرداختند و دهه‌ها گذشت تا هر دو بنا به همراه فاصله‌ی بین‌شان – تا حدودی – به هم متصل شدند و بازار مسقف استانبول تشکیل شد.
- در طی سال‌هایی که بازار بزرگ استانبول زنده بوده و اقتصاد قسطنطنیه و استانبول را پویا نگاه داشته، آتش‌سوزی‌های متعدد و یکی دو بار زلزله را نیز تجربه کرده و از این رو فراز و نشیب‌های متعددی را هم دیده. اما امروزه بازار بزرگ استانبول یکی از بهترین، پربازدیدترین، پویاترین و خاص‌ترین بازارهای مسقف جهان است و توانسته به یکی از جاذبه‌های گردشگری استانبول تبدیل شود.
موقعیت مکانی بازار بزرگ استانبول
کاپالی چارشی یا همین بازاری که مورد بحث است، بین مسجد بایزید و مسجد نور عثمانیه در منطقه‌ی فاتجح ترکیه قرار گرفته است. آدرس دقیق آن به این قرار است: استانبول، محله‌ی فاتح، محله‌ی بایزید
چه از اتوبوس استفاده کنید، چه از مترو و چه از تاکسی به‌آسانی می‌توانید خودتان را به این محله رسانده و وارد بازار شوید. همانطور که در بالا هم گفتم، این بازار چند ورودی مجزا دارد، اما عمدتاً از ورودی‌ای که در نزدیکی مسجد بایزید است استفاده می‌شود.
چند نکته در ارتباط با بازار بزرگ استانبول
- ناحیه‌ای که این بازار در آن قرار دارد، به‌مثابه‌ی یک ناحیه‌ی تاریخی، توسط یونسکو به ثبت رسیده است.
- در یک بعدازظهر امکان دیدن از کل بازار بزرگ وجود ندارد.
- اگر با تور استانبول به این شهر سفر می‌کنید، کاملاً همراه راهنمای تور بمانید. این بازار گستردگی بسیاری دارد و این امکان هست که سردرگم شوید و ندانید از کجا وارد شده‌اید. اگر با تور سفر نکرده‌اید و خبری از لیدر تور نیست، حتماً یا از GPS استفاده کنید و یا آن که یک نقشه‌ی آفلاین به همراه داشته باشید.
- در داخل بازار، علاوه بر مغازه‌ها و رستوران‌ها و کافه‌ها، ایستگاه پلیس، مرکز راهنما و بانک وجود دارد. بنابراین نباید خیلی هم نگران گم‌شدن شوید، اما در کل بهتر است نقشه یا GPS به همراه داشته باشید.
سخن آخر
بازار بزرگ استانبول به‌مثابه‌ی یکی از قدیمی‌ترین مراکز خرید در ترکیه در حال حاضر رونق بسیاری دارد و توانسته به‌سبب فضای خاص خود بسیاری از گردشگرانی که به استانبول سفر می‌کنند را به خود جذب کند. این بازار با قدمتی ۵۰۰ ساله پر است از انواع کالاها با کیفیت‌ها و قیمت‌های گوناگون.
خبر خوب این است که این بازار در نزدیکی بسیاری از دیدنی‌های استانبول قرار گرفته از جمله:
- مسجد ایاصوفیه
- مسجد با یزید
- مسجد نور عثمانیه
- باسیلیکا سیسترن
بنابراین با حضور به هم رساندن در این بازار می‌توانید به دیدن این مکان‌ها هم بروید. ضمناً اگر تا کنون به این بازار رفته‌اید، خوشحال خواهیم شد تجربه‌های‌تان را از طریق قسمت نظرات با ما و کاربران در میان بگذارید.
منابع: en.wikipedia | hotels | theguideistanbul | passionpassport
