بازدید از محبوب‌ترین موزه‌های جهان در گذشته با چالش‌های بسیاری همراه بود. اینکه بخواهید اولین نفری باشید که به مومیایی‌های مصرف موزه بریتیش انگلستان برسید یا بتوانید تابلوی مونالیزا را بدون اینکه صدها نفر دیگر جلوتر از شما ایستاده باشند ببینید، همه از جمله مشکلاتی بودند که تجربه بازدید از موزه‌های برتر جهان را برای برخی از گردشگران سخت می‌کردند. اما از اواسط ماه مارچ، تقریبا تمامی مجموعه‌های موجود در موزه‌ها، تابلوهای موجود در گالری‌ها و آثار هنری باستانی که علاقه‌مندان بسیاری را به دور خود جمع می‌کردند تنها ماندند! پس از همه‌گیر شدن ویروس کووید-19، تقریبا 83.2 درصد موزه‌های جهان بسته شدند. هرچند بسیاری از آن‌ها در تابستان جاری بازگشایی خواهند شد، اما تجربه بازدید از موزه‌ها دیگر همانند قبل نخواهد بود! فکر می‌کنید بازگشایی برترین موزه‌های جهان چطور انجام خواهد گرفت و این پاندمی چه تاثیری در روند عملکرد موزه‌ها داشته است؟
ویروس کرونا چه تاثیری به روی موزه‌ها و گالری‌ها داشت؟
تاثیر کرونا به روی موزه‌ها و آموزش عمومی
با توجه به بسته شدن موزه‌ها برای مدت زمان طولانی باید منتظر عواقب اقتصادی ناشی از این اتفاق نیز باشیم. اغلب موزه‌ها از ماه آوریل تا به امروز (ماه ژوئن) بسته بوده‌اند که در برخی نقاط سه ماه کامل بوده است. بررسی انجام شده به روی موزه‌ها و گالری‌هایی که طی این مدت در 107 کشور مختلف جهان بسته بوده‌اند نشان می‌دهد، تقریبا 12.8 درصد موزه‌ها و موسسات وابسته به آن‌ها احتمالا به طور دائم بسته شوند و 80 درصد نیز اعلام کرده‌اند برنامه‌هایشان را کاهش خواهند داد. این بسته شدن دائمی موزه‌ها اغلب در مناطقی رخ خواهد داد که در دوردست هستند یا از نظر اقتصادی در وضعیت مناسبی قرار ندارند از جمله موزه‌های کشورهای آفریقایی، آسیایی و عرب زبان. با اینحال موسسات فرهنگی و موزه‌های کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی وضعیت بهتری خواهند داشت چرا که امکانات و ثبات بیشتری داشته‌اند.
اما در ایالات متحده آمریکا، بسته شدن موزه‌ها روزانه 33 میلیون دلار ضرر بهمراه داشته است. پیش‌بینی می‌شود در صورتی که کمک مالی به این موزه‌ها نشود، 30 درصد آن‌ها، که اغلب موزه‌های محلی و کوچک هستند، برای مدت طولانی، یا دائمی، بسته خواهند ماند. این بدین معناست که دسترسی به هنر و فرهنگ نقاط مختلف در مناطقی که دسترسی محدود به آن‌ها وجود دارد بیش از پیش کاهش می‌یابد، این مساله موجب می‌شود محلی‌ها از فرصت‌های تحصیلی و لذت بردن از تماشای آثار هنری محروم بمانند.
تاثیر بسته بودن موزه‌ها به روی آثار هنری
جدا از ضرر و زیان‌هایی که متوجه موزه‌ها و عموم مردم شده‌است، اشیائی که در موزه‌ها به نمایش گذاشته می‌شوند نیز تحت تاثیر این تعطیلی طولانی مدت قرار می‌گیرند. بخصوص برای موزه‌ها و موسساتی که کمک مالی ندارند. 18 درصد از کسانی که در این مطالعه مرتبط با موزه‌ها شرکت کردند اعلام داشتند با توجه به بسته شدن موزه‌ها دیگر نمی‌توانند محافظت از آثار موجود در موزه را بیش از این تضمین کنند. حتی تا پیش از همه گیر شدن این پاندمی نیز هرگونه تعلل امنیتی در موزه‌ها می‌توانست منجر به دزدی از موزه شود. دزدی یکی از شاهکارهای ون گوگ از موزه ونگوگ در هلند در اواخر ماه مارچ نمونه‌ای از این مشکلات بوجود آمده در اثر بسته بودن موزه و کمبود نیروی امنیتی و نگهبانی بوده است.
بازگشایی برترین موزه‌های جهان چه مزیتی برای بازدیدکنندگان خواهد داشت؟
اگرچه زمزمه‌هایی از بازگشایی برترین موزه‌های جهان به گوش می‌رسد، اما این بدین معنا نیست که همه چیز به حالت عادی بازگشته و همه می‌توانند همانند قبل از موزه‌ها دیدن کنند. اما اگر این شانس را داشته باشید که تابستان امسال به یکی از برترین موزه‌های جهان بروید، احتمالا تمام موزه را برای خودتان خواهید داشت. چرا که با توجه به اینکه هنوز ماجرای این ویروس کشنده به اتمام نرسیده، تعداد کسانی که می‌توانند هر زمان از موزه‌ها دیدن کنند بسیار کم خواهد شد. چرا که باید همه بتوانند با فاصله از یکدیگر در موزه قدم بزنند. اگرچه ویروس کووید-19 هی عواقب خوشایندی نداشت، بازدید از آثار هنری بدون نگرانی از شلوغی برای علاقه‌مندان به موزه‌گردی بسیار خوشایند خواهد بود.
آیا بازدید مجازی از موزه‌ها کارساز بوده است؟
با بسته شدن موزه‌ها، بسیاری از آن‌ها از طریق وب‌سایتشان امکان بازدید مجازی از موزه را برای گردشگران فراهم کردند. اگرچه تجربه‌ای جدید و جذاب بود اما بازدید مجازی هم نتوانست جای بازدید واقعی از موزه‌ها را بگیرد. اینکه بتوانید یک اثر هنری را از نزدیک و با جزییات ببینید، اشیاء قدیمی را از نزدیک ببینید و متوجه ریزه‌کاری‌های انجام گرفته روی آن شوید، اینها چیزی نیستند که بتوان از پشت صفحه نمایش دید و به اندازه کافی لذت برد. با وجود اینکه تجربه‌ای جالب و به یاد ماندنی خواهد بود، اما بازدید مجازی از موزه‌ها با وجود مدرن بودن و تکنولوژی محور بودن برای گردشگران لذتبخش نخواهد بود.
برترین موزه‌های جهان چه زمانی بازگشایی می‌شوند و بازدید از آن‌ها چه تفاوتی کرده است؟
با توجه به اینکه این پاندمی در نقاط مختلف جهان به شکل مختلفی مدیریت می‌شود، احتمالا تابستان سال جاری شاهد بازگشایی تمامی موزه‌ها نباشیم. آن دسته از موزه‌هایی که بروی عموم باز می‌شوند نیز با محدودیت بازدیدکننده در روز مواجه خواهند شد و رعایت فاصله اجتماعی یا استفاده از ماسک می‌تواند از سایر مواردی باشد که باید هنگام بازدید از موزه‌ها رعایت شود.
بعنوان مثال، در حال حاضر امکان بازدید از کلیسای جامع فلورانس با محدودیت روزانه بازدیدکننده وجود دارد. با اینحال بازدیدکنندگان باید یک دستبند الکترونیکی در دست بیندازند که در صورتیکه کمتر از دو متر از هم فاصله داشته باشند ویبره زده و چراغ آن روشن می‌شود و با ایجاد صدایی آرام به فرد می‌فهماند باید فاصله خود را با نفر کناری بیشتر کند. هرچند به نظر نمی‌رسد سایر موزه‌ها چنین سخت‌گیری را داشته باشند اما باید منتظر ماند تا دید بازگشایی برترین موزه‌های جهان با چه پروتکل‌هایی همراه خواهد بود. برخی از آن‌ها به شرح زیر مشخص شده اند.
بازگشایی برترین موزه‌های جهان با شرایط خاص
موزه لوور (Louvre)- پاریس
- موزه لوور از تاریخ 6 جولای 2020 مجدد به روی عموم مردم باز خواهد شد.
- علاقه‌مندان به این موزه نمی‌توانند برای خرید بلیط پشت درب موزه صف ببندند. در عوض باید به صورت آنلاین زمانی را برای بازدید از موزه رزرو کنند. رزرو آنلاین بازدید از موزه 2 یورو هزینه خواهد داشت که کمی گرانتر از خرید حضوری بلیط در گذشته بوده است. هرچند با توجه به تعداد محدود بازدیدکننده در روز، احتمالا به سختی بتوانید بلیت ورود به موزه را از قبل رزرو کنید.
- بازدیدکنندگان بالاتر از 11 سال باید ماسک همراه داشته باشند و در طول بازدید ماسک را از روی صورت خود برندارند. همه کسانی که وارد موزه می‌شوند باید پیش از ورود به موزه در درب ورودی دستان خود را با مایع ضد عفونی کننده بشویند.
- قانون فاصله اجتماعی نیز در موزه اجرا خواهد شد. برای اینکه موزه بیش از اندازه شلوغ نشود بهتر است بازدیدکنندگان، بازدید از موزه را با توجه به علائمی که در موزه مشخص شده است انجام دهند. همچنین برخی از اتاق‌ها که فضای کوچک‌تری داشته‌اند در حال حاضر به روی بازدیدکنندگان بسته خواهد بود.
- ساعات بازدید از موزه بین 9 صبح تا 4 عصر خواهد بود. روزهای سه شنبه نیز موزه بسته خواهد بود.
- ورود به موزه فقط از درب موجود در ساختمان هرمی و شیشه‌ای موزه لوور امکان‌پذیر است.
موزه واتیکان (The Vatican Museums)- رم
- موزه واتیکان بهمراه کاخ‌ها و باغ‌های اطراف آن از تاریخ 1 ژوئن به روی عموم بازدیدکنندگان باز شد.
- علاقه‌مندان به بازدید از این موزه باید بلیت‌های زمانبندی شده را از پیش به صورت آنلاین خریداری کنند. در گذشته رزرو آنلاین بلیت ورود به موزه واتیکان 4 یورو بوده است، اما الان این کار به صورت رایگان انجام می‌شود.
- دارندگان بلیت باید سر ساعت وارد موزه شده و سر ساعت خارج شوند. اگر بلیت شما برای ساعت 10 صبح رزرو شده، نمی‌توانید زودتر از آن وارد موزه شوید. برای ورود به موزه نیز تا 15 دقیقه تاخیر امکان‌پذیر است و پس از آن با داشتن بلیت هم امکان ورود به موزه وجود ندارد هزینه خرید بلیت قابل بازگشت نیست.
- موزه از دوشنبه تا پنجشنبه بین ساعت 10 صبح تا 8 شب باز است. آخرین ورود به موزه ساعت 6 عصر امکان پذیر است. در روزهای جمعه و شنبه نیز موزه از 10 صبح تا 10 شب باز است و آخرین ورود ساعت 8 شب انجام می‌شود.
- در تمام طول بازدید، همه باید ماسک به صورت داشته باشند. پیش از ورود دمای بدن هر فرد اندازه‌گیری می‌شود و در صورت مشکوک بودن به بیماری از ورود او به موزه جلوگیری خواهد شد.
- ژل ضدعفونی کننده در سراسر موزه در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد.
- حفظ فاصله اجتماعی الزامیست و نگهبانان داخل موزه به این امر متذکر خواهند شد.
- تورها فقط 15 نفره امکان ورود به موزه را دارند و قوانین فاصله اجتماعی برای آن‌ها نیز اعمال می‌شود.
موزه ریجک (Rijksmuseum)- آمستردام
- موزه ریجک نیز از 1 ژوئن 2020 به روی گردشگران باز شد.
- برای ورود به موزه باید بلیت از قبل به صورت آنلاین تهیه شود. قیمت بلیت از 20 یورو به 19 یورو کاهش یافته. هر فرد حداکثر 6 بلیت می‌تواند تهیه کند.
- یه غیر از کتابخانه، بازدیدکنندگان می‌توانند از تمامی محوطه موزه بدون هیچ ممنوعیتی دیدن کنند.
- ژل ضد عفونی کننده در تمامی نقاط موزه در دسترس قرار می‌گیرد.
- در حال حاضر امکان بازدید تورها وجود ندارد.
- این موزه مسیرهایی را با فلش و هایلایت مشخص کرده که بازدیدکنندگان با دنبال کردن آن می‌توانند بهترین‌های موزه را با حفظ فاصله اجتماعی و با خیال راحت‌تری ببینند.
- راهنمای صوتی موزه همچنان در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد و پس از هر بار استفاده ضدعفونی می‌شود. علاوه بر اینها، اپلیکیشن موزه نیز همان اطلاعات صوتی را به روی تلفن همراه بازدیدکنندگان فراهم می‌کند تا نگرانی بابت استفاده کردن از هدفن‌ها و راهنمای صوتی موزه وجود نداشته باشد.
پرادو (The Prado)- مادرید
- موزه پرادو شهر مادرید روز شنبه 6 ژوئن 2020 به روی عموم گردشگران باز شد.
- همانند همه موزه‌ها، خرید بلیت موزه پرادو نیز به صورت آنلاین امکان‌پذیر است و این کار باید حداقل 24 ساعت پیش از بازدید انجام شود. روزانه فقط 1800 بلیت به فروش می‌رسد که به نسبت گذشته که روزانه بین 8 الی 9 هزار بلیت فروخته می‌شد تعداد بسیار کمی است.
- تغییراتی در سیستم تهویه موزه ایجاد شده تا هوای داخل موزه به بهترین شکل تهویه شود.
- استفاده از ماسک و رعایت فاصله اجتماعی اجباری است. دمای بدن بازدیدکنندگان پیش از ورود به موزه با دستگاه‌های تب سنج سنجیده می‌شود و در صورت مشکوک بودن، فرد امکان ورود به موزه را نخواهد داشت.
- راهنمای صوتی در حال حاضر برای این موزه قابل استفاده نیست.
- موزه پرادو در حال حاضر فقط 250 اثر هنری را به نمایش می‌گذارد که در قیاس با گذشته که 1400 اثر بود بسیار کمتر است. کم شدن تعداد آثار هنری به این دلیل بوده است که فاصله بین هر اثر بیشتر شود و بازدید از آن با فاصله بیشتری بین افراد صورت گیرد.
موزه هرمیتاژ (Hermitage Museum)- سن پترزبورگ
- در حال حاضر هیچ زمان و تاریخ مشخصی برای باز شدن مجدد موزه هرمیتاژ اعلام نشده است. میخاییل پیوتروسکی، مدیر این موزه اعلام کرده است، در صورت موثر بودن راهکارهای اعلام شده برای موزه‌های اروپایی، با رعایت همان پروتکل‌ها، موزه هرمیتاژ نیز به روی گردشگران باز خواهد شد.
سخن پایانی
پاندمی کرونا تاثیرات بسیار مخربی به روی صنعت گردشگری داشت. بسته شدن موزه‌ها و مرزهای کشورهای مختلف موجب شد تا سال 2020 تا به این لحظه بدترین سال گردشگری برای کشورهای مختلف جهان لقب بگیرد. در حالیکه فصل بهار برای بازدید از بسیاری از مناطق گردشگری به اتمام رسید، در فصل تابستان برخی از مرزها باز شده و موزه‌ها نیز حداقل برای بازدیدکنندگان محلی بازگشایی می‌شوند. باید منتظر ماند تا دید آیا پروتکل‌های اعلام شده برای رعایت در موزه‌ها ادامه‌دار خواهد شد یا به زودی بدون نگرانی می‌توان همانند قبل به بازدید موزه‌ها رفت. هرچند شاید گردشگران علاقه‌مند به خلوت بودن موزه‌ها خیلی انتظار چنین تغییری را نکشند.
