اگر از کسی که تا کنون یک یا چند بار به استانبول سفر کرده و یا کسی که در استانبول زندگی میکند بخواهید سه تا از بهترین منطقههای استانبول را نام ببرد، به احتمال بسیار زیاد نام منطقهی فاتح را خواهد برد. منطقه فاتح استانبول از معروفترین مناطق استانبول است و بسیاری از جاذبههای گردشگری استانبول را در خود جای داده. در این نوشتار از مجله ساحل شنی میخواهم به همراه یکدیگر بیشتر با منطقه فاتح استانبول آشنا شویم و ببینیم که این منطقه از استانبول دقیقاً کجای استانبول است، ویژگیهایاش چیستند، چند نفر جمعیت دارد و چه جاذبههای گردشگریای را در خود جای داده است.
معرفی کلی منطقهی فاتح استانبول
منطقهی فاتح از لحاظ تاریخی از مهمترین مناطق کل استانبول است. در دوران عثمانی این منطقه به سبب موقعیت بسیار عالیاش همواره در میان سلاطین عثمانی مهم بود. این که یک منطقه اولاً در قسمت اروپایی قرار داشته باشد، ثانیاً در جوار تنگهی بسفر باشد، ثالثاً هممرز با شاخ طلایی باشد و رابعاً به برخی دیگر از منطقههای مهم استانبول از جمله بشیکتاش و بیاغلو نزدیک باشد را نمیتوان منطقهای مهم و استراتژیک در نظر نگرفت و همین موارد بودهاند که چه در دوران عثمانی و چه در دوران جمهوری ترکیه موجب گشتهاند منطقهی فاتح استانبول منطقهای مهم و قابلتوجه در نظر گرفته شود.
منطقهی فاتح استانبول حدود ۱۷ کیلومتر مربع مساحت دارد و از بیش از ۴۵۰ هزار نفر جمعیت برخوردار است. جالب است بدانید که این منطقهی استانبول، که یکی از محبوبترین مناطق در میان گردشگران است، منطقهای ست که ایرانیان زیادی در محلههای آن زندگی میکنند و بنابراین اگر به استانبول صرفاً به قصد گردشگری سفر کنید هیچ بعید نیست که در خیابانهای این منطقه ایرانیان زیادی را ببینید.

محلههای منطقهی فاتح استانبول
منطقهای بزرگ با نام امینونو همین ۱۰ سال پیش بود که به زیرمجموعهی منطقهی فاتح استانبول تبدیل شد و همین امر موجب شد که فاتح بیش از پیش از اعتبار برخوردار شود و البته جمعیت و مساحت آن هم افزایش یابند. جز محلهی امینونو، محلههای زیر جزو منطقهی فاتح استانبول هستند:
- Aksaray
- Akşemsettin
- Alemdar
- Ali Kuşcu
- Atikali
- Ayvansaray
- Balabanağa
- Balat
- Beyazıt
- Binbirdirek
- Cankurtaran
- Cerrahpaşa
- Cibali
- Demirtaş
- Dervişali
- Emin Sinan
- Hacıkadın
- Haseki Sultan
- Hırka-İ Şerif
- Hobyar
- Hoca Gıyasettin
- Hoca Paşa
- İskenderpaşa
- Kalenderhane
- Karagümrük
- Katip Kasım
- Kemal Paşa
- Kocamustafapaşa
- Küçük Ayasofya
- Mercan
- Mesih Paşa
- Mevlanakapı
- Mimar Hayrettin
- Mimar Kemalettin
- Molla Gürani
- Mollafeneri
- Mollahüsrev
- Muhsine Hatun
- Nişanca
- Rüstem Paşa
- Saraç İshak
- Sarıdemir
- Seyyid Ömer
- Silivrikapı
- Sultan Ahmet
- Sururi
- Süleymaniye
- Sümbül Efendi
- Şehremini
- Şehsuvarbey
- Tahtakale
- Taya Hatun
- Topkapı
- Yavuz Sinan
- Yavuz Sultan Selim
- Yedikule
- Zeyrek
میتوان گفت که جز امینونو، محلههای آکسارای [Aksaray]، سلطان احمد [Sultan Ahmet]، بالات [Balat] و بایزید [Beyazıt] از معروفترین محلههای منطقه فاتح استانبول هستند. اکثر جاذبههای گردشگری منطقه فاتح استانبول در این چند محله که نام بردم واقع شدهاند و بنابراین اگر به استانبول سفر کنید و به دنبال جاذبههای گردشگری استانبول باشید قطعاً برای یک بار هم که شده به یک یا چند تا از این محلهها خواهید رفت.
جاذبههای گردشگیری منطقه فاتح استانبول
در بالا گفتم که منطقه فاتح استانبول از قدیمیترین و مهمترین مناطق استانبول است و قطعاً همین امر موجب شده که جاذبههای گردشگری زیادی در این منطقه وجود داشته باشند. از معروفترینِ آنها که نباید در سفر به استانبول دیدن از آنها را از دست دهید میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
۱- مسجد ایاصوفیه
قطعاً معروفترین مسجد در منطقهی فاتح، کل استانبول و کل ترکیه همین مسجد ایاصوفیه است. حتی میتوان گفت که معروفترین جاذبهی گردشگری تاریخی کل ترکیه هم همین مسجد ایاصوفیه است. مسجد ایاصوفیه بنایی ست که در قرن ششم میلادی ساخته شده، اما آن زمان قرار نبود که از آن به عنوان مسجد استفاده شود. در واقع این بنا در دوران بیزانس به مقصود آن که به عنوان یک کلیسای بزرگ استفاده شود ساخته شد. اینگونه هم شد و این بنا تا مدتهای بسیار بهمثابهی کلیسا مورد استفاده قرار گرفت تا آن که حکومت عثمانی در ترکیه روی کار آمد و استانبول را پایتخت خود قرار داد و بسیاری از کلیساها و مکانهای مذهبی غیراسلامی را نابود کرد. در دوران اولیهی عثمانی اما کلیسای ایاصوفیه نابود نشد و تصمیم برآن شد که به جای نابودی این کلیسا، آن را تغییر دهند و از آن به عنوان یک مسجد بزرگ استفاده کنند.
تمثالهای بسیار این کلیسا و نقاشیهایی که روی دیوارهای آن وجود داشتند یا از بین رفتند یا روی آنها را با مصالح ساختمانی پوشاندند و خلاصه طوری شد که کلیسا دیگر نه یک کلیسا بلکه یک مسجد بود.
مدت زیادی مسجد ایاصوفیه محل گرد هم آمدن مذهبیهای استانبول شد تا آن که چند دهه پیش این مسجد به موزه تبدیل گردید و امروزه به جای آن که گفته شود مسجد ایاصوفیه، عمدتاً گفته میشود موزهی ایاصوفیه.
این موزه در منطقه فاتح استانبول و در محلهی سلطان احمد قرار دارد. در این محله یک میدان وجود دارد که به لطف حضور این مسجد به آن میدان ایاصوفیه میگویند.
بنابراین آدرس این مسجد به این صورت است: منطقه فاتح استانبول، محلهی سلطان احمد، میدان ایاصوفیه.
به محلهی سلطان احمد که رفتید میتوانید همه روزه، به جز روز دوشنبه، از ساعت ۹ صبح تا ۷ بعدازظهر به دیدن این مسجد یا در واقع موزه بروید. حیف است که به استانبول سفر کنید و سری به ایاصوفیه نزنید.
۲- مسجد سلطان احمد [مسجد آبی]
یکی دیگر از معروفترین جاذبههای گردشگری منطقه فاتح استانبول هم یکی دیگر از معروفترین مساجد استانبول است. مسجد سلطان احمد، که آن را با نام مسجد آبی یا کبود هم میشناسند، مسجدی است که به دستور سلطان احمد ساخته شده. میگویند سلطان احمد همواره غرق زیبایی مسجد ایاصوفیه بود و از همین رو به معمار بزرگ زمان خود، یعنی مهمتآقا صدفکار، دستور داد که مسجدی بزرگتر و باشکوهتر از مسجد ایاصوفیه بسازد. حاصل کار همین مسجد آبی یا مسجد سلطان احمد شد. البته که این مسجد از باشکوهترین مساجد کل جهان است، اما نتوانست بزرگتر و باشکوهتر از مسجد ایاصوفیه شود و از همین رو وقتی که سلطان احمد حاصل کار را دید و فهمید که مسجد ساختهشده بزرگتر از مسجد ایاصوفیه نیست به شدت عصبانی شد.
مسجد سلطان احمد در زمانی که ساخته شد صرفاً یک مسجد نبود بلکه یک مجموعهی بزرگ بود که مسجد جزئی از آن بود. در این مجموعه کلی امکانات دیگر همچون کتابخانه، حمام، مدرسه و … وجود داشتند که البته امروز از آن بناها چیز زیادی باقی نمانده، اما همچنان مسجد باقی مانده و به عنوان یکی از جاذبههای گردشگری استانبول در محلهی سلطان احمد در منطقه فاتح قرار دارد.
نکتهی قابل ذکر دیگری که در ارتباط با این مسجد وجود دارد این است که مسجد آبی در زمان ساخت خود از ۶ مناره برخوردار شد و این برای یک مسجد امری غریب بود. تنها مسجدی که از ۶ مناره برخوردار بود مسجد الحرام در مکه بود و همین امر موجب شد که علمای دینی آن زمان اعتراضات زیادی به معمار و خود سلطان احمد وارد سازند که چرا مسجدی ساخته که همچون مسجد الحرام از ۶ مناره برخوردار شده؟ این اعتراضات مفید واقع شدند و سلطان احمد برای آن که از شر این اعتراضات رها شود دستور داد که منارهای به منارههای مسجد الحرام اضافه کنند.
گفتنی است که در حال حاضر قبر خود سلطان احمد در مسجد سلطان احمد قرار دارد. این مسجد هم از لحاظ معماری بیرونی و هم از لحاظ معماری درونی از زیبایی بسیاری برخوردار است. سعی کنید در سفرتان به استانبول از این مسجد هم دیدن کنید.
۳- مسجد فاتح
مسجد دیگری که در منطقه فاتح استانبول از شهرتی جهانی برخوردار است مسجد فاتح است. این مسجد به دستور سلطان محمد فاتح در اواخر قرن پانزدهم میلادی ساخته شده. البته مسجدی که در حال حاضر در منطقه فاتح استانبول با نام مسجد فاتح وجود دارد دقیقاً همان مسجدی نیست که در قرن پانزدهم ساخته شده و البته این امر هم امر غریبی نیست، چراکه یک بنا بسیار بعید است که بتواند ۶۰۰ سال دوام بیاورد. مسجدی که در قرن پانزدهم ساخته شده بعدها در زلزله ویران گردیده است، اما به هر حال این مسجدی که در حال حاضر وجود دارد بازسازیشدهی آن مسجد است، هرچند که گفته میشود بقایایی از آن مسجد قدیمی هم در آن منطقه قابل دیدن هستند.
گفتنی است که این مسجد دقیقاً در محلی ساخته شده که پیش از آن یک کلیسای معروف با نام کلیسای حواریون وجود داشته و تخریب شده است. ضمناً همچون مسجد سلطان احمد که قبر سلطان احمد را در خود داشت، مسجد فاتح هم در خود قبر سلطان محمد فاتح را دارد.
۴- باسیلیکا سیسترن
باسیلیکا سیسترن آبانباری جالب است که یکی از بهترین جاذبههای گردشگری تاریخی استانبول به شمار میرود. این آبانبار از دوران بیزانس به جای مانده و در همان زمانی ساخته شده که مسجد ایاصوفیه بنا گردیده است، یعنی در قرن ششم میلادی. این آبانبار در طی حکومتهای گوناگونی که بر ترکیه تسلط داشتند همواره اهمیت داشت، هرچند برای مدتی اصلاً فراموش شده بود.
البته در استانبول همین یک آبانبار وجود ندارد بلکه چندین آبانبار در کل این شهر هستند اما این آبانبار از همه معروفتر و البته جذابتر است. ستونهای زیادی در این آبانبار وجود دارند و گفته میشود این ستونهای زیاد فقط برای زیبایی ساخته نشدهاند بلکه هدف اصلی از ساخت این همه ستون جلوگیری از ریزش سقف بوده. برای آن که از کلیت باسیلیکا سیسترن بازدید کنید باید از حدود ۵۰ پله پایین بروید و سپس با منظرهای همچون تصویری که درج شده روبهرو شوید.
جالب است بدانید که این آبانبار در گذشته ظرفیت نگهداری حدود ۸۰ هزار متر مکعب آب را داشته و حدود ۹ هزار متر مربع مساحت دارد. ضمناً در میان ستونهای پرشمار این آبانبار دو ستون از پایهی سرِ مدوسا برخوردار اند و حول این مدوسا هم افسانههای زیادی وجود داشته. تصویر یکی از این ستونها را میتوانید در زیر ببینید:
به هر صورت، این بنا هم میتواند یکی از جذابترین دیدنیهای منطقه فاتح استانبول باشد. برای دیدن از آن بایستی در منطقه استانبول به محلهی Alemdar بروید.
۵- مسجد نور عثمانیه
یکی دیگر از دیدنیهای تاریخی منطقه فاتح استانبول مسجد نور عثمانیه است. این مسجد در نزدیکی بازار بزرگ استانبول قرار دارد و اصلاً یکی از ورودیهای بازار بزرگ استانبول هم از همین مسجد نور عثمانیه است. از این مسجد هم میتوانید در طی گشتوگذارتان در منطقه فاتح دیدن کنید. آدرس دقیق این مسجد به صورت زیر است:
Molla Fenari Mah., Vezirhan Cad., 34120 Fatih/Istanbul
۶- بازار بزرگ استانبول
مشهورترین بازار سرپوشیدهی کل ترکیه همین بازار بزرگ است. این بازار از قدیمیترین بازارهای جهان هم هست و قطعاً فهرستی از معروفترین جاذبههای گردشگری استانبول را پیدا نخواهید کرد که نامی از بازار بزرگ استانبول در آن نباشد.
این بازار مربوط به چند سده پیش است و جالب آن که در طی این چند سده همواره از محبوبیت زیادی در میان مردم خود استانبول و گردشگرانی که وارد آن میشوند برخوردار بوده. در این بازار میتوانید هم به خرید بپردازید و هم از یک مکان تاریخی دیدن کنید.
این بازار از ۶۱ راهرو فقط برخوردار است و در این راهروها هم کلی مغازه و فروشگاه وجود دارند. وسایل زیادی هم در این بازار به فروش میرسند و خلاصه هیچ راهنمای سفری در مورد استانبول وجود ندارد که به شما توصیه نکند که از این بازار قدیمی و البته باصفا دیدن کنید.
۷- بازار ادویه
یکی دیگر از بازارهای قدیمی و البته هنوز فعال استانبول که در منطقه فاتح قرار دارد بازار ادویه است. از آنجا که این بازار را حکام عثمانی از طریق مالیاتهایی که از مردم مصر میگرفتهاند ساختهاند از آن با عنوان بازار مصری هم یاد میشود. بازار ادویه در سال ۱۶۶۰ ساخته شده و در طی این سالها همواره فعال بوده است. این بازار فاصلهی خیلی زیادی از بازار بزرگ ندارد و در روزهای یکشنبه بسیار شلوغ میشود، چراکه این بازار همه روزه باز است ولی بازار بزرگ در روزهای یکشنبه فعالیتی ندارد.
بازار ادویه در سالهای اولیهی ساخت خود صرفاً مکانی برای تجارت ادویه بوده است. این بازار البته در حال حاضر هم چنین نقشی دارد اما چند سالی است که افزون بر آن که این بازار مکانی برای تجارت ادویه است در خود از مغازهها و فروشگاههای زیادی هم برخوردار شده و انواع صنایع دستی، خشکبار، روغن، شوینده و خلاصه اکثر سوغاتیهای مربوط به استانبول از طریق آنها قابل تهیه هستند.
ضمناً در این بازار میتوانید بهترین انواع ادویه، از ادویه مصری گرفته تا ادویه لبنانی، را تهیه کنید و با خود به ایران بیاورید. برای آن که به این بازار بروید میتوانید از طریق مترو به ایستگاه متروی امینونو بروید و پس از آن صرفاً با چند دقیقه قدمزدن میتوانید به این بازار دسترسی داشته باشید.
۸- کاخ توپکاپی
کاخ توپکاپی در قرن پانزدهم ساخته شد و برای چند قرن مرکز حکومت عثمانی بود. در طی این چند قرن سلاطین مختلفی از سلسلهی عثمانی در آن زندگی کردند و آن را مرکز حکومت خود دانستند. این کاخ البته در طی سالهای مختلف مرمتهای زیادی را تجربه کرده اما امروزه به عنوان یک مجموعه به یکی از جاذبههای گردشگری منطقه فاتح استانبول و البته کل ترکیه تبدیل شده است.
محبوبترین قسمت این کاخ در حال حاضر برای گردشگران موزهی آن است، موزهای که در آن اشیای قدیمی مربوط به ترکیه نگهداری میشوند و قابل بازدید هستند. همچنین چند تا از وسایل پیامبر اسلام هم در این موزه قابل دیدن هستند از جمله عبا و شمشیر.
ضمناً چند عنصر از فرهنگ تاریخی ایران هم در موزهی توپکاپی به نمایش گذاشته شدهاند.
۹- پارک گلخانه
پارک گلخانه [Gulhane Park] یکی دیگر از جاذبههای گردشگری استانبول است که در منطقه فاتح استانبول و در محلهی امینونو واقع شده. این پارک را قدیمیترین پارک استانبول میدانند و یکی از بهترین فضاهای سبز کل شهر استانبول است. در سفرتان به استانبول اگر بخواهید که یک شب را در فضای باز باشید و شام را در آن مکان صرف کنید این پارک میتواند یکی از بهترین گزینهها باشد.
خوشبختانه این پارک به کاخ توپکاپی بسیار نزدیک است بنابراین میتوانید بازدید از این دو جاذبهی گردشگری استانبول را در یک زمان انجام دهید. البته این پارک در گذشته جزئی از کاخ توپکاپی بوده و صرفاً افراد خانوادهی سلطنتی که در کاخ توپکاپی اقامت داشتهاند میتوانستهاند از امکانات آن استفاده کنند، اما امروزه این پارک یک پارک عمومی است و همگان میتوانند در آن به قدمزدن بپردازند و از زیباییهایاش استفاده کنند.
نکتهی قابل ذکری که در باب این پارک وجود دارد این است که یک مسیر پیادهروی بسیار طولانی و البته باصفا در این پارک وجود دارد و بنابراین کسانی که اهل پیادهروی هستند هم میتوانند در سفرشان به استانبول به این پارک بروند و به پیادهروی خود در دل طبیعتی عالی بپردازند.
۱۰- محلهی بالات
به لیست محلههای منطقه فاتح استانبول که در ابتدای این نوشتار آمده اگر نگاه کنید میبینید که بالات یکی از محلههای این منطقه است. بالات محلهای ست بسیار خاص و کل آن میتواند یکی از جذابترین مکانهای کل ترکیه برای گردشگران باشد. خانهها و در کل بناهای این محله رنگارنگ اند و بسیار زیبا. مسیرهای پیادهروی آن بسیار جالب و جذاب هستند و بخشهای عمدهای از آن کاملاً به درد عکسگرفتنهای هنری میخورند.
این محله بسیار باصفاست و وجود کافههای کوچک رنگی هم به صفای زیاد آن افزوده است. در سفرتان به منطقه فاتح استانبول حتماً به محلهی بالات هم بروید و صفای آن منطقه را هم تجربه کنید.
سخن آخر
در این نوشتار به همراه یکدیگر مروری بر برخی از بهترین جاذبههای گردشگری منطقه فاتح استانبول داشتیم و دیدیم که این منطقه به سبب اهمیت تاریخیاش چندین بنای تاریخی را در خود جای داده و همچنین به سبب موقعیت فوقالعادهاش [نزدیکی به تنگهی بسفر و شاخ طلایی] به محل زندگی بسیاری از ایرانیانی که به استانبول سفر میکنند تبدیل شده. اگر در این منطقه زندگی میکنید یا تجربهی سفر به آنجا را دارید، خوشحال خواهیم شد اگر تجربیات و دانشتان را در مورد این منطقه از شهر استانبول با ما و کاربران در میان بگذارید.
ضمناً برای سفر به استانبول و دیدنِ دیدنیهای این شهر میتوانید از پکیج تور استانبول مرکز ساحل شنی استفاده کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد یا روی لینک کلیک کنید و یا با شمارهتلفن ۰۲۱۵۷۹۳۸ تماس بگیرید.
منابع: propertyturkey | travelstoreturkey | weloveist | wikipedia