سن پترزبورگ یکی از بزرگ‌ترین شهرهای کل روسیه است و به نوعی رقیبی برای شهر مسکو، که پایتخت کشور روسیه است، به شمار می‌رود. در سن پترزبورگِ روسیه همچون مسکو دیدنی‌های زیادی وجود دارند و افرادی که به روسیه سفر می‌کنند عمدتاً پس از دیدن از مسکو سری هم به سن پترزبورگ می‌زنند تا از دیدنی‌های آن هم بازدیدی داشته باشند. میدانی مشهور در سن پترزبورگ وجود دارد که شهرت آن کم از میدان سرخ مسکو نیست. این میدان، با عنوان میدان کاخ مشهور است و در نزدیکی خیابان نوسکی قرار دارد. در این نوشتار در مورد میدان کاخ سن پترزبورگ خواهم گفت و توضیح خواهم داد که در اطراف این میدان چه خبر است.
تاریخچه‌ی میدان کاخ سن پترزبورگ
پیش از آن که به بحث در مورد این میدان در حال حاضر بپردازم، خالی از فایده نیست اگر به همراه یکدیگر مروری بر تاریخ این میدان داشته باشیم. البته چون بحث در مورد تاریخچه‌ی این میدان خیلی برای ما اهمیت ندارد، سعی‌ام برآن خواهد بود که بسیار مختصر در مورد گذشته‌ی این میدان صحبت کنم.
میدان کاخ به‌یک‌باره از مادر نزاده بلکه به تدریج پای در نقشه‌ی سن پتزبورگ نهاده است. داستان از این قرار است که در اواسط قرن هجدهم یک کاخ بسیار زیبا با نام کاخ زمستانی ساخته شد و در میان مردم سن پترزبورگ از شهرتی بسیار برخوردار گشت؛ اما موضوعی که در ارتباط با آن وجود داشت و تزار آن زمانِ امپراتوری روسیه، یعنی کاترین کبیر، را بسی می‌آزرد این بود که ساختمان‌های اطراف این کاخ به هیچ وجه از لحاظ ظاهر و نما در حد این کاخ نبودند و هیچ تناسبی در میان نبود. از یک سو ساختمان‌هایی کوچک با نماهای سنتیِ زشت وجود داشتند و از سویی دیگر یک کاخ بزرگ و بسیار زیبا.
این ماجرا سبب می‌شود که تزارِ آن زمان از معمار خود بخواهد که فکری برای این داستان کند و کاری کند که آن منطقه از چنین وضعیتی خارج شود. معمار قبول می‌کند و حتی طرحی که در سر دارد را هم می‌ریزد، اما هیچ زمان طرح او عملی نمی‌شود. مدتی بعد معماری دیگر با نام کارلو روسی با برداشتی از طرح معمار پیشین درصدد برمی‌آید که دستی به سر و روی آن منطقه بکشد و اوضاع‌اش را دگرگون سازد و کاری کند که دیگر آن منطقه از لحاظ معماری و زیبایی توی ذوق نزند. اینگونه می‌شود که رفته رفته ساختمان اداری کل در آن منطقه ساخته می‌شود و چندی بعد یادبود الکساندر در مرکز میدان قرار داده می‌شود و به همین ترتیب. بعدها هم نام آن میدان را به سبب حضور کاخ زمستانی در آن، میدان کاخ می‌گذارند.
تمامی کارهای مربوط به ساخت میدان و ساختمان‌های اطراف‌اش تا پیش از آغاز نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم به طول می‌انجامند و بنابراین می‌توان گفت که میدان کاخ فعلی به صورت تمام و کمال قدمتی حول و حوش ۱۷۰ سال دارد.
ساختمان‌های میدان کاخ سن پترزبورگ
در اطراف میدان کاخ سن پترزبورگ چند ساختمان مشهور وجود دارند که در بالا به طور مختصر اشاره‌ای به دوتای آن‌ها شد: یکی ساختمان اداری کل و دیگری مشهورترینِ آن‌ها: یعنی کاخ زمستانی. در ادامه به معرفی کلیه‌ی ساختمان‌هایی که در اطراف این میدان قرار دارند پرداخته خواهد شد:
۱- کاخ زمستانی
قطعاً کاخ زمستانی معروف‌ترین ساختمان اطراف میدان کاخ است. این کاخ در قسمت شمالی میدان کاخ قرار گرفته و ساختمانی بسیار زیباست. این ساختمان معماری‌ای در سبک باروک دارد و همواره در طی سال‌های مختلف معماری‌اش مورد تحسین قرار گرفته است. البته کاخ زمستانی به‌یک‌باره با طرحی که در حال حاضر دارد ساخته نشد، بلکه ابتدا ساختمانی چوبی و کوچک بود و طی چند مورد بازسازی به ساختمانی تبدیل شد که در حال حاضر وجود دارد. اما در کل تا پیش از آن که سال ۱۸۶۰ به اتمام برسد کل این ساختمان ساخته شد.
این کاخ نمایی به رنگ‌های سبز و سفید دارد و در درون خود از بیش از ۱۰۰ اتاق مجلل و بسیار شیک برخوردار است. هم نمای درونی این کاخ و هم نمای بیرونی آن مربوط به قرن هجدهم هستند، اما چنان زیبا ساخته شده‌اند که هنوز هم پس از سه قرن وقتی که به آن‌ها بنگرید زیبا در نگر می‌آیند. گفته می‌شود که این کاخ در ابتدا با نیت آن که دختر شاخ آن زمان روسیه، یعنی پیتر کبیر، در آن زندگی کند ساخته شده ولی ازآن‌جا که در حین ساخت این کاخ دختر پیتر کبیر از دنیا رفته، بعدها هنگامی که کاخ ساخته می‌شود کاترین کبیر در آن اقامت می‌گزیند. کاترین کبیر همان کسی است که دستور می‌دهد به سر و روی اطراف این کاخ دستی بکشند و اینگونه می‌شود که میدان کاخ ساخته می‌شود.
تا چندین سال این کاخ محل زندگی تزارهای روسیه می‌شود ولی بعدها در اواخر قرن نوزدهم تزار وقت روسیه یعنی نیکلای دوم از این کاخ بیرون می‌رود، اما همچنان کاخ به مثابه‌ی یک ساختمان مهم سلطنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. حتی زمانی که کارگران در سال ۱۹۰۵ علیه تزار تظاهرات می‌کنند به نزدیکی این کاخ می‌آیند و آن رویداد فاجعه‌بار در تاریخ روسیه، یعنی یکشنبه‌ی خونین، به وقوع می‌پیوندد.
کاخ زمستانی تا زمانی که حکومت کمونیستی در روسیه سرکار می‌آید از اهمیتی بالا در سیاست روسیه برخوردار است، اما پس از سال ۱۹۱۷ با روی کار آمدن حکومت کمونیستی دیگر این کاخ به مثابه‌ی یک کاخ سیاسی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و اینگونه می‌شود که کاخ به قسمتی از موزه‌ی بسیار بزرگ و معروف سن پترزبورگ یعنی موزه‌ی آرمتیاژ یا هرمیتاژ تبدیل می‌شود.
در یک قرن گذشته تا کنون موزه‌ی آرمیتاژ از معروف‌ترین و معتبرترین موزه‌های هنری جهان بوده، به‌گونه‌ای که آن را هم‌ردیف موزه‌ی لوور فرانسه دانسته‌اند. در موزه‌ی آرمیتاژ آثار هنری چندین قرن گذشته به نمایش درآمده‌اند. بسیاری از بهترین نقاشی‌ها و مجسمه‌ها و سایر آثار هنری از قرون وسطی و دوران مدرن در این موزه قابل دیدن هستند. اگر به دنیای هنر علاقه داشته باشید می‌توانید در این موزه به دیدن نقاشی‌های نقاشان معروفی همچون داوینچی، ونگوگ، گوگن، پیکاسو، کاندینسکی و بسیاری دیگر بروید.
۲- ساختمان اداری کل
ساختمان اداری کل یکی دیگر از ساختمان‌های مشهور اطراف میدان کاخ است. این ساختمان دقیقاً مقابل کاخ زمستانی واقع شده و همانطور که در بالا هم گفتم پس از آن که کاترین کبیر دستور گسترش ساختمان‌های اطراف کاخ زمستانی را داد این ساختمان ساخته شد. معمار آن کارلو روسی است و حقا که این معمار توانسته به خوبی دستوری که به او داده شده را اجرا کند و ساختمانی بسیار زیبا بسازد. مدتی پس از ساخت این ساختمان بسیار بزرگ، از آن به عنوان ساختمانی مهم استفاده شد: ساختمان اداره‌ی کل نیروهای مسلح؛ ولی پس از آن که در دوران حکومت کمونیستی شوروی پایتخت روسیه از سن پترزبورگ به مسکو منتقل شد، دیگر این ساختمان هم نقش خود در دنیای سیاست روسیه را از دست داد. به میدان کاخ سن پترزبورگ که رفتید حتماٌ از این ساختمان دیدن کنید و چند عکس هم در کنار آن به یادگار بگیرید.
۳- ساختمان سپاه
ساختمان سپاه یکی دیگر از ساختمان‌های اطراف میدان کاخ سن پترزبورگ است. ازآن‌جا که ابتدا دو ساختمان بزرگ در میدان کاخ ساخته شدند، یعنی ساختمان‌های اداری کل و کاخ زمستانی، و هر دو هم معماری‌ای باشکوه و تقریباً مشابه داشتند، قرار بر این شده بود که ساختمان سوم نیز باشکوه باشد و از معماری‌ای سازگار با کلیت معماری دو ساختمان دیگر برخوردار باشد. برای این امر، درخواست داده شد که معماران و طراحان، طرح‌های‌شان برای ساختمان جدید را ارائه کنند تا دست‌آخر بهترینِ آن‌ها پذیرفته شود. وقتی این فراخوان داده شد، طرح‌های بسیار زیادی ارائه شدند و دست‌آخر طرح مربوط به الکساندر بریولو پذیرفته شد و ساختمان سپاه ساخته شد.
***********
جز این ساختمان‌ها که گرداگرد میدان قرار گرفته‌اند، یک ستون معروف در مرکز میدان قرار دارد که با نام ستون الکساندر مشهور است. این ستون ۴۸ متر ارتفاع دارد و نام آن برگرفته از نام یکی از شاه‌های روسیه در اوایل قرن نوزدهم است.
سخن آخر
به میدان کاخ که بروید می‌توانید شکوه و عظمت آن را در همان نگاه نخست دریابید. سنگ‌فرش بسیار زیبا به همراه ساختمان‌های باشکوه اطراف آن موجب شده‌اند که این میدان در نزد بسیاری از گردشگرانی که به دیدن آن می‌روند میدانی زیبا، باشکوه و قابل احترام در نظر آید. این میدان در تاریخ جنجالی چند قرن اخیر روسیه هم نقشی بزرگ ایفا کرده و اگر این‌ها هم در ذهن گردشگر باشند قطعاً این میدان در نظر او بااهمیت‌تر جلوه خواهد کرد.
روسیه کشوری ست با تاریخی غنی، ادبیاتی ثروتمند، فلسفه‌ای پربار و هنری باارزش. در تاریخ این کشور خصوصاً دو سه قرن اخیر وقایع مهم کم پیدا نمی‌شوند. این میدان در قرن نوزدهم در جنبش نیهیلیست‌های روسی زنده بود و نقشی اساسی ایفا کرد، در جریان یکشنبه‌ی خونین و انقلاب ۱۹۰۵ که پس از آن ماجرا اتفاق افتاد هم زنده بود و مهم‌ترین نقش را ایفا کرد، ۱۲ سال بعد در انقلاب ۱۹۱۷ روسیه هم محل تجمع‌ها و تظاهرات‌های بسیار شد و باز هم نقشی اساسی ایفا کرد. امروز هم این میدان محل فستیوال‌ها و رژه‌هایی در طی سال است [از جمله رژه‌ی هرساله‌ی ارتش روسیه در روز پیروزی = روز نهم ماه می] و همچنین به یکی از جاذبه‌های گردشگری سن پترزبورگ تبدیل شده. نزدیکی آن به خیابان نوسکی، که معروف‌ترین خیابان روسیه است، هم موجب شده که درصد زیادی از گردشگران به دیدن آن بیایند.
در آخر قابل ذکر است که برای دیدن این میدان و سایر دیدنی‌های سن پترزبورگ و کل کشور روسیه می‌توانید از طریق تور روسیه به این کشور سفر کنید. برای کسب اطلاعات لازم در مورد تور روسیه و رزرو آن می‌توانید از طریق تماس با شماره‌تلفن ۰۲۱۵۷۹۳۸ با کارشناسان ما ارتباط برقرار کنید.
